PPS Klimaatadaptatie Open teelten 2020-2023

Bedrijfsleven en onderzoekspartijen – Wageningen University & Research (WUR), Stichting Proefbedrijven Noordelijke Akkerbouw (SPNA) en Delphy – hebben de koppen bij elkaar gestoken in de PPS ‘Klimaatadaptie Open Teelten’. In februari is deze publiek-private samenwerking (PPS) officieel van start gegaan. Het doel is duidelijk: de risico’s op opbrengstderving door extreme weersomstandigheden in de akkerbouw verkleinen. In de periode 2020-2023 wordt gewerkt aan een combinatie van verbetering van de bodemkwaliteit, teeltmaatregelen, opheffen van ondergrondverdichting en slimmer en beter beregenen.

Onrendabele teelten
De noodzaak staat buiten kijf volgens Edwin Michiels, akkerbouwer en voorzitter van de begeleidingsgroep van deze PPS. “In de akkerbouw kan de schade door droogte, warme zomers en wateroverlast in extreme jaren fors oplopen. Sommige teelten kunnen daardoor onrendabel worden. Afgelopen jaren heeft extreem weer al regelmatig voor grote schade gezorgd. En door klimaatverandering worden er hogere gemiddelde temperaturen, meer hittegolven en veranderende neerslagpatronen verwacht”, benadrukt Michiels.

Tegelijkertijd staat volgens hem de bodemkwaliteit in Nederland onder druk. “Zaken als ondergrondverdichting en lage organische stof gehaltes kunnen zorgen dat gewassen sneller last hebben van een vochttekort of vochtoverschot. De bodem is dan onvoldoende in staat om water vast te houden bij droge periodes of het overschot aan water goed door te laten bij natte periodes. Daarbij is beregening niet altijd en overal een optie.”

Beheersbaar
Met ‘Klimaatadaptie Open Teelten’ zal in vier verschillende deelonderzoeken gewerkt worden aan maatregelen die een teler kan nemen om de risico’s doelgericht beheersbaar te houden. Met het eerste onderzoek ‘Akkerbouw soilwaterproof’ wordt vooral kennis verzameld over de risico’s van de huidige productiesystemen voor extreem weer en verzilting. Daarmee wordt een belangrijke basis gelegd voor de andere drie projecten die zich achtereenvolgens richten op: een klimaatbestendige (poot)aardappelteelt in de praktijk, het duurzaam opheffen van ondergrondverdichting, en het zuinig beregenen en waterkwaliteit in de teelt van zetmeelaardappelen. Projectleider Daan Verstand (WUR): “We verwachten hiermee komende jaren echt met praktische tools te komen die de ondernemer economisch en ecologisch perspectief biedt op de korte én lange termijn.”

De verschillende deelprojecten van dit grootschalige onderzoek zijn nauw met elkaar verbonden en worden in samenhang uitgevoerd door Wageningen University & Research (WUR), Stichting Proefbedrijven Noordelijke Akkerbouw (SPNA) en Delphy. Dit gebeurt op initiatief van de Brancheorganisatie Akkerbouw en met Agrifirm als partner. De komende vier jaar wordt er in totaal – collectieve onderzoeksgelden en publieke gelden – bijna €1,4 miljoen geïnvesteerd in een klimaatbestendige akkerbouwsector.

Praktische handvatten om in te spelen op klimaatverandering
nieuwsbericht juni2024

Risico’s op opbrengstderving door extreme weersomstandigheden verkleinen. Met dat doel hebben partijen in de Publiek Private Samenwerking (PPS) Klimaatadaptatie Open Teelten de afgelopen vier jaar onderzoek gedaan. De resultaten zijn verwerkt op een overzichtelijke illustratie met praktische informatie voor akkerbouwers om in te spelen op het veranderende klimaat. 

Klimaatverandering zorgt voor perioden van extreme droogte of juist veel neerslag in korte tijd. Directeur André Hoogendijk van BO Akkerbouw: “Uit onze inventarisatie die we doen onder akkerbouwers bleek klimaatadaptie een veelgenoemd thema. Akkerbouwers gaven hierbij aan dat ze graag wilden weten hoe ze goed in kunnen spelen op klimaatverandering om hun teelten rendabel te houden. Dit is de afgelopen vier jaar onderzocht binnen de PPS Klimaatadaptatie Open Teelten met een brede samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en de akkerbouwsector.” 

Praktische tips voor akkerbouwers
Projectleider en WUR-onderzoeker Arwen van der Gugten: “De bodem speelt een belangrijke rol bij klimaatadaptatie. Een verbeterde waterinfiltratie en het tegengaan van ondergrondverdichting zijn hierbij twee belangrijke thema’s. Binnen deze thema´s hebben we zes concrete maatregelen onderzocht die akkerbouwers kunnen nemen om in te spelen op klimaatverandering. Deze kennis is verwerkt op een overzichtelijke illustratie met praktische informatie en aandachtspunten voor akkerbouwers. Hiermee bieden we een handelingsperspectief voor maatregelen in het veranderende klimaat.” 

via onderstaande download is de illustratie te downloaden.

 “Maatregelen geven praktische handvatten om het risico op opbrengstderving te beperken” 

Verbeteren waterinfiltratie en tegengaan van ondergrondverdichting
Voor een verbeterde waterinfiltratie kunnen akkerbouwers denken aan het gebruiken van (druppel)irrigatie, de woeltand en het plaatsen van erosiestoppers. De gatenboor, de aanleg van vaste rijpaden en de opname van een groenbemester in het bouwplan zijn maatregelen om ondergrondverdichting tegen te gaan. Van der Gugten: “Deze maatregelen zijn gevisualiseerd met de daarbij behorende voor- en nadelen, kosten, ervaringen uit de praktijk en aandachtspunten. Hiermee geven de akkerbouwers praktische handvatten om het risico op opbrengstderving door klimaatverandering te beperken.” 

Brede samenwerking
Agrifirm, BO Akkerbouw, Delphy, SPNA Agroresearch en Wageningen University & Research hebben de afgelopen vier jaar onder de vlag van de Topsector Agri & Food intensief samengewerkt aan vier deelonderzoeken die in samenhang zijn uitgevoerd. Van der Gugten: “Door het onderzoek ‘Akkerbouw soilwaterproof’ is kennis verzameld van huidige productiesystemen voor extreem weer en verzilting. Dit was de basis voor drie projecten die zich richtten op: een klimaatbestendige (poot)aardappelteelt in de praktijk, het duurzaam opheffen van ondergrondverdichting en het zuinig beregenen en waterkwaliteit in de teelt van zetmeelaardappelen.” Vanuit deze deelprojecten zijn verschillende maatregelen onderzocht die kennis opleverden om als akkerbouwer goed in te spelen op de klimaatverandering. 

De PPS Klimaatadaptatie Open Teelten is afgerond. Alle informatie over de PPS Klimaatadaptatie Open Teelten is terug te vinden op de projectpagina van Wageningen University & Research. 

LINK naar meer projectinformatie en nieuws: 

Via de web-pagina van het project is meer informatie en updates te vinden, ga hiervoor naar:  Klimaatadaptatie Open Teelten - WUR of klik HIER.

Op de website van de BO Akkerbouw staat ook nog meer informatie van het project: https://www.bo-akkerbouw.nl/kennis-en-innovatie/pps-klimaatadaptatie-open-teelten