Graanziektebarometer (2024)

Aanleiding

Het optreden van graanziekten heeft een grote invloed op het financiële saldo van granen. Enerzijds kunnen graanziekten nadelige gevolgen hebben voor de opbrengst. Anderzijds brengt de bestrijding van graanziekten kosten met zich mee, die nadelig zijn voor het saldo van het gewas. Voor de bestrijding van graanziekten is het van groot belang te weten hoe hoog de ziektedruk is. Het hebben van een vroegtijdig inzicht in de aanwezigheid van ziektedruk is hierbij essentieel. De Graanziektebarometer 2.0 kan hierin een rol spelen om aanwezige ziektedruk in kaart te brengen op de Noordelijke klei. Dit helpt akkerbouwers hun chemische gewasbescherming op het juiste moment in te zetten. Juiste inzet van chemische middelen geeft een optimaal resultaat van de teelt door een verhoogde opbrengst. Dit komt de duurzaamheid van de teelt ten goede. In voorgaande jaren is deze graanziektebarometer door SPNA al geïntroduceerd, na een jaar van afwezigheid is er genoeg animo om de graanziektebarometer weer uit te voeren en een stap te zetten in de verdere ontwikkeling van een dergelijk monitoringsysteem. De basis van de Graanziektebarometer (de barometer zelf; schematische, structurele en eenvoudig beschikbare weergave van ziekte aantastingen van diverse graanrassen op SPNA proefveldlocaties) blijft bestaan, hieraan wordt echter een volgende stap gekoppeld.

Proefopzet en objecten

Om waarnemingen te kunnen doen worden velden gezaaid van 6 meter breed en 12 meter lang met 6 verschillende wintertarwerassen. De rassen die gezaaid worden, worden gekozen op basis van de ziektegevoeligheid en bekende ziekteresistentie van het betreffende ras.  

Op de helft van de ingezaaide velden wordt de reguliere ziektebestrijding uitgevoerd. Het tweede deel wordt niet chemisch beschermd tegen ziektebestrijding. Dit om duidelijke verschillen tussen de rassen zichtbaar te maken. Een identieke veldproef wordt aangelegd op zowel proefboerderij Ebelsheerd als op proefboerderij Kollumerwaard. Dit om zo een regionale spreiding te hebben qua groei en ziekte-aanwezigheid. Er wordt in ieder geval beoordeeld op de ziekten meeldauw, gele roest, bruine roest, bladvlekkenziekte, DTR en fusarium in de aar. Andere ziekten die in de loop van het groeiseizoen worden waargenomen worden ook vastgelegd.

 In deze veldjes wordt 2-wekelijks bij elk ras gekeken naar de aantasting van de ziekten. Wanneer er een zware ziektedruk is wordt dit wekelijks gedaan. De beoordeling vindt plaats volgens een schaal van 0 – 10, waarbij een 0 correspondeert met een volledig door de betreffende ziekte aangetast gewas en een 10 voor een volledig onaangetast gewas.

Naast deze visuele waarnemingen staan er ook sensoren in het veld die de ziekte-gevoeligheid detecteren. Door het koppelen van de visuele waarnemingen aan de sensoren, wordt er een parameter geïdentificeerd voor het verbeteren van de toepasbaarheid van de sensor, en daarmee de toepassingsgerichtheid. Opzet is dat door het herhalen van de Graanziektebarometer 2.0 voor een periode van 3 jaar er een goed fundament wordt gelegd om een specifieke sensor te kunnen laten door-ontwikkelen voor graanziekten, in samenwerking met bestaande BOS-leveranciers. Naarmate het onderzoek/demonstratie zal vorderen zal deze ontwikkeling worden uitgebreid en steeds meer worden geïmplementeerd in de regelmatige communicatie van resultaten uit de graanziektebarometer.

De "Graanziektebarometer 2.0" (vanaf 2023) wordt financieel door een aantal partijen mogelijk gemaakt, die incidenteel of meerjarig en financiële bijdrage doen. In de weergave rechts staan de betreffende partijen.

Het project "Graanziektebarometer 2.0” wordt mede mogelijk gemaakt door (een financiële bijdrage vanuit) het LTO Noord Innovatiefonds (maart 2024). 

Dit project in de media:

• Maart 2024: Nieuwe oogst over de herstart van de Graanziektebarometer
  • https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2024/03/20/doorstart-graanziektebarometer-door-steun-lto-noord-innovatiefonds